.jpg)
igualdade co fin de que sexa o elemento representativo aos anos de traballo da nosa comunidade
educativa e tamén aos recoñecementos recibidos a nivel autonómico e estatal. O mural representa a
Marie Curie como unha nena de catro anos cunhas probetas na man.
Para finalizar o noso proxecto creamos una exposición cos traballos realizados sobre as mulleres relevantes que poderíamos coñecer nas diferentes etapas do Camiño de Santiago. Para a exposición utilizamos caixas de cartón expoñendo a información en cada unha das caras da caixa. O alumnado pode facer un percorrido polo museo coñecendo máis datos e información sobre estas mulleres.
Rematamos o Proxecto da Milla Diaria.
O alumnado completou as 8 etapas do Camiño de Santiago desde Pedrafita do Cebreiro.
Nas seguintes imaxes están os datos de todas aulas ao longo deste curso.
compite en atletismo, especialista na proba de triple salto. Participou nos Xogos Olímpicos de Tokio 2020, obtendo unha medalla de bronce no triple salto.
Gañou unha medalla de bronce no Campionato Mundial de Atletismo en Pista Cuberta de 2018, unha medalla de bronce no Campionato Europeo de Atletismo de 2018 e dúas medallas no Campionato Europeo de Atletismo en Pista Cuberta, ouro en 2019 e prata en
2021. Adestra baixo a dirección do campión olímpico Iván Pedroso, xunto coa saltadora venezolana Yulimar Vermellas.
En 2013 foi galardoada co Premio Princesa de Asturias como mellor deportista do ano
menor de 18 anos.
https://www.youtube.com/watch?v=06P8NBKSf-U&ab_channel=RTVENoticias
https://www.youtube.com/watch?v=MOoNseaVcbY&ab_channel=DiarioAS
Naceu na localidade galega de Ribeira. Desde moi pequena interesouse polo deporte, primeiro pola ximnasia, para decantarse finalmente polo atletismo.
En categoría xuvenil proclamouse campioa do Mundial Júnior de 2012, e gañou unha medalla de bronce no Campionato Europeo Sub-20 de 2013.
En 2018 conseguiu os seus primeiros éxitos internacionais en categoría absoluta: medallista de bronce no Campionato Mundial en Pista Cuberta cun salto de 14,40 m, e medallista de bronce no Campionato Europeo cunha marca de 14,44 m. Ao ano seguinte gañou a medalla de ouro no Campionato Europeo en Pista Cuberta, cun salto de 14,73 m, novo récord de España.
https://as.com/masdeporte/2019/03/03/videos/1551611545_463387.html
Na súa primeira participación olímpica, en Tokio 2020, obtivo a medalla de bronce ao saltar 14,87 m na final (récord de España), sendo superada pola venezolana Yulimar Vermellas e a portuguesa Patrícia Mamona.Isto levouna a ser nomeada mellor atleta española de 2021 pola RFEA.
https://twitter.com/eurosport_es/status/1421812485577904137
Seu pai, Jacobo Zendal,
e a súa nai, Ignacia Gómez, eran agricultores.
Ignacia Gómez, nai de
Isabel Zendal, faleceu de varíola, o que obriga a Isabel a abandoar a súa casa
familiar para traballar.
Con vinte anos comeza a
traballar no Hospital da Caridade da Coruña, primeiro como axudante e máis
tarde como directora.
En 1793 nace o seu
fillo, Belito Vélez, a quen o atente como nai solteira.
En 1803 incorpórase a
Isabel Zendal á expedición filantrópica da vacina da varíola, así aparece
recollido no decreto o 14 de outubro, como observamos a continuación:
‘Conformándose el Rey con la propuesta de V.M. y del Director de la expedición destinada a propagar en Indias la inoculación de la vacuna, permite S.M. que la Rectora de la Casa de Expósitos de esa ciudad sea incorporada en la misma expedición en clase de Enfermera, con el sueldo y ayuda de costa señalada a los Enfermeros, para que cuide durante la navegación de la asistencia y aseo de los Niños que hayan de embarcarse y cese la repugnancia que se experimenta en algunos Padres de fiar sus hijos al cuidado de aquellos, sin el alivio de una Mujer de providad. Con esta fecha, paso el aviso correspondiente al Ministerio de hacienda para que la Rectora reciba en esa Ciudad la ayuda de costa de tres mil reales con destino a su habilitación y para el abono en Indias del sueldo de quinientos pesos fuertes anuales, contados desde el día que se embarque y la mitad a su regreso, que deberá ser de cuenta del Erario; y a V.M. lo participo de Real orden para la inteligencia de la Junta de caridad, de que es Presidente, y noticia de la interesada. Dios guíe a V.M. muchos años. San Lorenzo y Octubre, 14 de 1803.
Josef Antonio Caballero.
Don Ygnacio Carrillo y Niebla’.
Esta expedición, que
foi de carácter filantrópico, deu a volta ao mundo e durou 3 anos. O seu obxectivo
era que a vacina da varíola chegase a todos os recunchos do Imperio español
debido a alta letalidade da varíola.
Consíderase a primeira
expedición sanitaria internacional da historia.
Zendal foi unha parte esencial para que a expedición tivera éxito coidando
e mantendo saudables aos nenos durante a viaxe. Así foi como Zendal se
convertiu na primeira enfermeira da historia en participar nunha misión
sanitaria internacional.
Grazas
a esta expedición a varíola considérase erradicada en 1980.
Existen premios, rúas, hospital e escolas co seu
nome, así como novelas, contos ou películas que lle dedican numerosos autores.
Aínda que o seu nome aparece recollido de moitas formas; o que dificultou o seu
recoñecemento e silenciou a súa figura. Algúns dos nomes cos que foi recollida
foron:
Isabel
López Gandalia,
Ysabel Gómez Sandalla,
Isabel Sendalla,
Isabel Zendalla,
Isabel Cendalla y Gómez,
Isabel Cendala y Gómez,
Isabel Cendales,
Isabel Sendales,
Isabel Gandalla
Moro, Javier. (2015).”A
flor de piel”
Estás interesada ou
interesado en ver máis información sobre ela?
· Documental “Isabel Zendal, la enfermeraque cambió el rumbo del mundo” creada polo
Sindicato de Enfermería, SATSE, e a Fundación para o Desenvolvemento da
Enfermería, FUDEN.
Nace na coruña en 1909 e morre de tuberculose na mesma cidade en 1926
Ao principio da súa
carreira, no equipo infantil Racing-Athletic, Irene xogaba de dianteira centro,
mais por motivos descoñecidos, cando fundou o seu club Irene C.F., do que pasou
a ser capiá, cambiou á posición de porteira. No equipo, que estaba federado, xogaba xunto aos homes. A
súa fama fixo que o seu club disputase encontros na Laracha, Betanzos, Ferrol,
Sada, Oleiros, Culleredo, Monforte ou Noia, con importante presenza de público.
Os que a viron xogar
afirman que Irene era unha gran porteira, á que era moi difícil meter un gol.
A comezos do ano 1925,
cando faltaban tan só uns meses para que cumprise dezaseis anos, sacáronlle a
única fotografía súa coñecida.
Co Irene F.C. participou en competicións infantís da Coruña, e de xuño a setembro de 1925 organizou un campionato en que participaron dezaoito clubs. Tamén interveu en varios encontros amigables.
Dela
din que foi unha adiantada ao seu tempo. A pesares da súa xuventude e dos
férreos límites da çepoca conseguiu facerse un sitio nun espazo masculino
reservado exclusivamente para homes"
Nos
anos vinte, Coruña era unha cidade aberta e cosmopolita, pero en plena
dictadura de Primo de Rivera non era normal ver unha muller vestida de corto
xogando ao futbol. Polo que Irene tivo que aguantar insultos e ver como as
crónicas deportivas centrábanse mais no feito de ser muller que nas súas
habilidades co balón.
Pero
tamén hai quen se posicionou doutra banda. No diario “El Orzán” publicaron:
"El feminismo se impone. Al paso que va no tardarán mucho en ser
ellas quienes gobiernen y dirijan todo (...) En Galicia sabemos cómo [las
mujeres] realizan las más rudas tareas del campo (...) y en La Coruña (sic)
vémoslas arrastrar carretillas o cargar a hombros enormes bultos con iguales
energías que el más forzudo de los mozos de cordel".
A popularidade de Irene pódese
medir pola atención que naquel tempo lle dedicaron os autores dos clásicos
apropósitos coruñeses. Nun deles unha rapaza cantaba, sobre unha melodía do
momento, a seguinte copla:
Mamá,
futbolista quero ser,
para xogar como Irene,
que xoga moi ben.
Mamá,
cando eu sexa maior,
gañarei moito diñeiro
xogando ao futbol.
A súa historia pérdese no franquismo pero agora é recuperada no libro “Ventureira e cudeiro”. A raíz disto, unha rúa da cidade levará o nome de Irene González Basanta.
( Lugo, 17 de xuño de 1906 - Madrid, 20 de agosto de 1965 )
Unha
das escasísimas artistas galegas que conseguiu verdadeira resonancia nacional,
debido a que tamén é unha das moi poucas mulleres españolas que logrou primeira
medalla na Nacional de Belas Artes, galardón ao que aspiraban todos os
plásticos ao longo do século que duraron estes certames. Foi a maior de catro
irmáns, dous deles falecidos prematuramente. Ela mesma non chegou a cumprir os
60 anos. Transcorreu a súa infancia en Villanueva de Lorenzana, onde o seu pai
era farmacéutico. Aos nove anos vai a Burgos, onde empeza a debuxar e a pintar.
Os familiares cos que reside trasládanse a Valladolid cando a nena ten once
anos. Alí debuxará co seu primeiro profesor, José Castrocires. Regresa a Lugo
en 1923, participa en actividades artísticas e é bolseira pola Deputación
provincial, para cursar estudos na Escola de San Fernando.
Profesores como Manuel Benedito, Moreno Carboeiro e Adsuara terán
gran influencia na súa estética. Julia Minguillón participa por primeira vez
nunha exposición en 1933, cun retrato, xénero que cultivou con certa asiduidade
e no que foi moi desigual, debido a que realizou non poucos de encarga, para
unha burguesía á que tiña que afagar. Concorre á Nacional de Belas Artes ao ano
seguinte, cunha composición relixiosa, que é eloxiada por Zuloaga, e gana
terceira medalla. O cadro, titulado «Jesús con Marta e María», viaxa a Estados
Unidos e é exposto en diversas cidades. Chega a guerra civil e Julia regresa a
Lorenzana, onde permanece ata decembro de 1939, data na que contrae matrimonio
co xornalista e escritor Francisco Leal Insula, bo poeta e entusiasta da
pintura como demostrou nas súas etapas de director de Faro de Vigo e de
revístaa Mundo. Máis dunha vez Julia retratará ao seu marido, que figura na
composición «A miña familia», moi amada pola artista e que hoxe está no Museo
de Lugo, como a súa obra máis querida e de maior galardón, «A Escola de
Doloriñas».
Ese cadro
ou escena familiar non é, con todo, a súa pintura máis representatova. «A
Escola», sinxela, tenra, magníficamente composta, con estrutura en diagonais,
que equilibra ou conxunto de figuras, consegue a primeira medalla na Nacional
de Belas Artes de 1941. Ou cadro salta as fronteiras daquela Europa en guerra e
exponse en Berlín e na Bienal de Venecia, en 1942. A súa primeira gran
exposición persoal -e realizou pouquísimas ao longo dá súa vida: soamente tres
ou catro- se inaugura en Madrid en 1945. Prosegue a súa intensa actividade, e
en 1948 gana ou premio do Círculo de Belas Artes e é obxecto dunha homenaxe ao
que asisten galegos ilustres, como Castro Gil, Prieto Nespereira, Risco e
García Martí. En 1949 trasládase a Vigo, xa que Francisco Leal, ou seu marido,
foi nomeado director do diario Faro de Vigo. *É elixida correspondente dá Real
Academia Galega. Un ano máis tarde é xurado dá Nacional de Belas Artes. Viaxa a
París en 1952 e en 1953. Realiza exposicións en Vigo e en Madrid e fai
numerosos retratos, algún deles notables, como ou do seu paisano ou escritor
Francisco Fernández del Riego, con evidente influencia de Vázquez Díaz, a quen
sen dúbida e a distancia, admira, aínda que a súa liña é máis amable e ou seu
colorido máis suave que ou do extraordinario onubense. A Suramérica vai en
1958. Volve a Madrid, onde reside desde 1961 ata a súa morte. Participa en
numerosas mostras colectivas, ás que sempre prestou ou seu concurso.
Julia desexa alcanzar a Medalla de honra da Nacional de Belas
Artes, pero frústranse as súas aspiracións. Intermitentemente, e mentres as
súas forzas permítenllo, continúa pintado ata o seu falecemento, o 20 de agosto
de 1965. A obra de Julia Minguillón figura no Museo de Arte Contemporánea de
Madrid, en todos os de Galicia e en numerosos de provincias en España e no
estranxeiro. Unha ampla e excelente representación, coa obra que lle deu a
primeira medalla, posúea o Museo provincial de Lugo. Hai diferentes etapas e
estilos na obra desta artista. Retratos, composicións de figuras, bodegóns e
paisaxes. Probablemente o mellor son as súas paisaxes, xénero que cultivou
tardíamente, pero no que se expresou coa máxima liberdade, sen as limitacións
das súas composicións de figuras, onde hai un excesivo almibaramiento, aínda
que sempre o debuxo é irreprochable, con alardes de escorzos e certa tendencia
a un decadentismo case de ballet. Entre os retratos hainos excelentes, está
claro; aqueles que non entrañaban o compromiso, digamos áulico, senón que eran
de amigos cuxa personalidade queda patente na pintura. Julia Minguillón posuía
unha técnica correcta e unha paleta quente e ben #elevado. Os seus recunchos de
Galicia, campo, montaña, vida rural, teñen esa sinxeleza e sinal do sentido, do
auténtico, en verdade emocionantes, con modos impresionistas. A pincelada é
longa, tendida, con veladuras efectistas de gran beleza. Cando se libera do
academicismo en que militou case sempre, é unha pintora mesmo emocionante.
VIDEO DAS
OBRAS
https://www.youtube.com/watch?v=zUCzjrhELIY
María Pura Lorenzana Prada naceu en Vilasante (O Saviñao - Lugo) en 1907 e faleceu en Santiago de Compostela o 1 de decembro de 1997. Foi mestra, inspectora e profesora de Historia de ensino medio e universitario, historiadora e arqueóloga.
Pertenceu a ese escaso dez por cento de mulleres galegas que no primeiro terzo do século XX cursou estudos universitarios. Logo de facer por libre o bacharelato no Instituto de Lugo, comezou no curso 1924-5 as carreiras de Filosofía e Letras e Dereito na Universidade de Santiago de Compostela. Rematou a primeira en 1928, cun expediente de sobresaínte e premio extraordinario, e posteriormente doutorouse na Universidade de Madrid, onde tamén continuou os estudos de Dereito.
Logo de exercer durante o curso 1930-1 como axudante de clases prácticas
na Facultade de Filosofía e Letras, comeza os cursos de doutoramento na
Universidade de Madrid, ao tempo que traballa como profesora de Lingua e
Literatura Española no Instituto Calderón de la Barca da capital madrileña
(1931-6), na que tamén dirixe o colexio relixioso Nuestra Señora de Loreto.
Debeu de ser por estes anos cando pertenceu á Sociedad Anónima de Enseñanza
Libre (SADEL) (1934), institución creada pola Confederación Católica de Padres
de Familia para dar cobertura legal ao ensino das Ordes Relixiosas, que o tiñan
prohibido, e que agrupaba aos colexios relixiosos con profesorado segrar.
Tras a sublevación contra a República, Pura Lorenzana pasa a exercer
como profesora de Lingua e Literatura Española no Instituto de Tui
durante o curso 1936-1937. Os dous cursos seguintes será profesora de
Xeografía e Historia no Instituto de Ourense, cidade onde tamén exercerá
diversos cargos políticos para o Goberno de Burgos: Depuradora das Bibliotecas
Públicas, Delegada Provincial de Frontes e Hospitais e Organizadora dos
servizos culturais do Fogar e do Ferido. En 1940 o Ministerio de Guerra do
Goberno de Franco concédelle a Medalla de Campaña de Retaguardia por méritos e
servizos.
No curso 1939-40 imparte clases de Xeografía e Historia no
Instituto Rosalía de Castro de Santiago e de Historia de España contemporánea
na Facultade de Filosofía e Letras da Universidade compostelá. O curso seguinte
é trasladada a un instituto madrileño, para volver no 1941-2 a Santiago como
catedrática de Xeografía e Historia, primeiro no Instituto Xelmírez e a partir
de 1942-3 no Instituto feminino Rosalía de Castro, do que será fundadora e
primeira directora, cargo que desempeñará ata 1955. Durante os seus anos de
estancia como profesora de ensino medio na Compostela da posguerra, exercerá
tamén como docente universitaria na Facultade de Filosofía e Letras, nas
materias de Historia Universal Moderna e Contemporánea (1942-1956) e Historia
da Cultura Moderna e Contemporánea (1943-1952), e participará no curso de verán
de 1950 da Universidade compostelá, ditando, xunto co profesor Ángel Rodríguez
González, dez leccións de Historia de España.
|
OBRAS DE PURA LORENZANA: LORENZANA PRADA, Mª P.; “La
población de Nueva España en el siglo XVI”, Boletín de la
Biblioteca Menéndez y Pelayo), Santander, n.º 1 (xaneiro-marzo), p.
58-73. En col. con Sebastián González García-Paz e Ciriaco Pérez Bustamante.
1928 LORENZANA PRADA, Mª P.; “Mámoas
do Saviñao. A anta de Abuime e a necrópole do Monte da Morá”, Arquivos
do Seminario de Estudos Galegos, Santiago de Compostela, V, p. 63-91. En
col. con Florentino López Cuevillas e Antón Fraguas. 1930 LORENZANA PRADA, Mª P.; Conferencia
pronunciada en Santiago pol-a Señorita María Pura Lorenzana., Nós.
Boletín mensual da cultura galega, A Coruña, supl. 30 e 31, (maio, xuño).
1931 LORENZANA PRADA, Mª P.; El
viaje de Sebastián Vizcaíno a las costas de California, Madrid,
Universidad, (tese de doutoramento inédita). 1949 |
VÍDEO DE PURA LORENZANA:
Lugar de nacemento: La Robla, León.
Fecha de nacemento: 8 de marzo de 1926.
Profesión: escritora e pedagoga.
Nace no municipio leonés de “La Robla”
precisamente un 8 de marzo, o de 1926, e falece no municipio cántabro de
Mazcuerras en 2011.
Nos anos corenta comezou a formar parte de
círculos literarios coma os das revistas Espadaña e Revista Española.
Casou en 1952 co escritor Ignacio Aldecoa
e tomou o seu apelido. En 1959 fundou un colexio privado, “Estilo”, o que se
dedicou o resto da súa vida.
Enmarcada na Xeneración dos 50, a súa primeira
publicación é o libro de contos “A ningunha parte” en 1962.
En 1969, tras a morto do seu marido, fai
unha selección e edición crítica dos contos do escritor e escribe o libro de
memorias “Los niños de la guerra” en 1983.
En 1990 publica a que será a súa obra de
maior éxito, “Historia de una maestra”, dedicada á súa nai, primeiro volume
dunha triloxía composta por esta obra e “Mulleres de Negro” e “La fuerza de
desntido”. Posteriormente dedicase sobre todo á novela.
En Madrid fundou o Colexio Estilo, do que
foi directora e integrouse na coñecida como Xeneración do 50.
Galardoada en 2003 co “Premio Castilla y
León de las Letras”, entre as súas obras destacan 'A ninguna parte”, “Los niños
de la guerra”, “Historia de una maestra” ou “Confesiones de una abuela”. Foi
tamén a tradutora do primeiro conto publicado en España de Truman Capote.
Logros:
Premio Castela e León des Letras en 2003.
Gran Cruz da Orde Civil de Alfonso X el
Sabio (2005).
Medalla de Ouro ó Mérito nas Belas Artes
(2006).
En 1959 fundou en Madrid o “Colegio Estilo”.
JOSEFINA ALDECOA: https://escritoras.com/escritoras/Josefina-Aldecoa
Biografía de Josefina Aldecoa: https://www.lecturalia.com/autor/264/josefina-aldecoa
Josefina Aldecoa, historia dunha mestra: https://www.eldiario.es/cantabria/cantabros-con-historia/josefina-aldecoa-historia-maestra_132_3375477.html
Frases célebres e citas de Josefina
Aldecoa: https://fraseslibros.com/josefina-aldecoa
Vídeo de YouTube “Josefina Aldecoa:
"¿Por qué hay palabras bonitas?”: https://www.youtube.com/watch?v=tGuKC3bNp_A
Reportaxe “Esta es mi Tierra: Josefina
Aldecoa.” Enlace a YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=97y6ed8hPD4
Catalina García González naceu o 14 de abril de
1888 en Puebla de Lillo, montaña de León e faleceu en 1959. Era a filla menor
de catro irmáns e o seu pai era Garda Civil e a súa nai era ama de casa. Catalina comezou a traballar colaborando na
casa familiar desde os 14 anos adicándose a baixar a lomos do seu cabalo
cargamentos de troitas ata a estación de tren para que logo remataran en
Madrid.
Anos máis tarde, 1925, aprobou o exame de conducir e converteuse na primeira muller española con carné de conducir. Nese anos a muller precisaba un permiso do seu marido para poder ir ao exame e un certificado de boa conducta do concello.
Catalina García foi nai de seis fillos. Traballaba como conductora de autobús e traballaba na pensión familiar onde había doce cuartos que eran frecuentados polos traballadores das minas. Ademais exercía de carteira e recadeira de toda a veciñanza.
Ela comezou no transporte en 1908 , tras moito esforzó en conseguir a concesión, creou unha liña de autobús que ía desde Cofiñal- Puebla de Lillo- Boñar, que realizaba no seu coche de cabalos no que podían ir ata cinco pasaxeiros, comezaba a viaxe pola mañá e regresaba pola tarde. Cando conseguiu o carné comezou a conducir un coche Ford T de matrícula LE-934, que xa comprara o seu marido anos atrás. O seu segundo coche foi un Hispano Suiza de matricula LE-1634, apto para o transporte de pasaxeiros/as.
A
ruta atravesaba na súa viaxe 21 aldeas e o autobús facía catro viaxes diarios,
ás sete da mañá saía a primeira viaxe e regresaba co correo antes de comer e ás
tres da tarde partía de novo para chegar ao tren e volvía antes das ceas.
Por
último, hai que salientar que está recoñecida como unha das mulleres pioneiras
no mundo do motor e o seu nome foi proposto para que na cidade de León unha das
súas rúas tivese o seu nome.
Yayoi Kusama foi a artista protagonista do noso proxecto Mulleres que abren camiño no mes de outubro. Aquí tedes dúas pequenas presentación...
